Coevorden – De Nederlandse hervormde kerk in Coevorden viert dit jaar in één klap liefst vier jubilea. Zo bestaat het fraai gerestaureerde kerkgebouw 350 jaar, het Hervormd Kerkkoor 60 jaar, de restauratiecommissie van de kerk 12,5 jaar en het Hervormd Ontmoetingscentrum 10 jaar. Reden genoeg om één gezamenlijke jubileumcommissie in het leven te roepen. “Het heeft natuurlijk geen zin als je met z’n vieren allemaal aparte commissietjes in het leven roept om iets te organiseren,” zeg voorzitter S.A. Meijer van de jubileumcommissie. Het jubileum van de kerk krijgt daarbij het meeste accent. In zijn woning pal tegenover de jarige kerk toont Meijer trots het speciale jubileumboekje, dat is geschreven door Huib Minderhoud en oud-journalist A. Hoving. “Vers van de pers, letterlijke en figuurlijk,” zegt hij. “Binnenkort krijgen al onze 1450 leden het lustrumboekje.” Volgens Meijer bevat het artikel over de hervormde kerk nog een aardig historisch nieuwtje: “Huib Minderhoud geeft voor het eerst aan dat de betekenis van de halve maan boven de kansel waarschijnlijk niets te maken heeft met “Liever Turcks dan Paeps”, de slogan van de Watergeuzen. Minderhoud bestrijdt daarmee in zekere zin eerder publicaties van hem over dit onderwerp. Want nu schrijft hij de halve maan toe aan het teken van de hemel (Gods rijk). Omdat onder die maan nog de avondmaalsbeker en een druiventros hangen, symbolen voor de verbinding van de aarde (druiventros) met de hemel (de maan) via de ker (de beker).
Het boekje is “gesponsord” door de koperen restauratiecommissie, die zich sinds 1978 inzet voor de bouwkundige staat van de kerk. De commissie is ontstaan toen 100.000 gulden naast de 9 ton van het Rijk, Provincie en gemeente moest worden ingelegd, om de restauratie van het interieur van de kerk mogelijk te maken. Mevrouw Meijer maakt samen met de 14 andere vrijwilligers deel uit van de commissie. “In de afgelopen 12,5 jaar is in totaal 3 ton bijeengebracht voor de kerk. Het meeste geld is afkomstig van opbrengsten van spullen die we verkopen in ons eigen winkeltje aan de Koedijk. een soort verkoophuis van gebruikte artikelen, we hebben zelfs een eigen bestelbusje.” De restauratie commissie wil nog een ton achter de hand houden voor de restauratie van de buitenkant van de kerk.
Het in 1931 opgerichte Hervormd Kerkkoor is in de jaren 50 samengegaan met het koor Looft den Heere en treedt momenteel overal op. De jongste jubilaris, het Hervormd Ontmoetingscentrum, voldoet al 10 jaar aan zijn multifunctionele karakter. Jong en oud maken gebruik van de ruimte in het gebouw aan de Kromme Elleboog, tegenover de kerk.
April en september vormen de actiemaanden in het viervoudige jubileumjaar. Zo staan in april concerten van het jubilerend koor op het programma, een expositie over het wel en wee van de kerk en verder wordt zondag 7 april een herdenkingsdienst gehouden in de kerk. Feestavonden staan voor september op de kalender met cabaret, gitaarmuziek en een concert van de Dom-Cantorij. “We zijn nog bezig om ook iets voor de jongeren en voor de ouderen in de Schutse te organiseren,” licht Meijer toe.
Speerpunt in het feestjaar is de actie om 25.000 gulden bijeen te brengen voor een nieuwe geluidsinstallatie in de oude kerk. “We dachten dat dit een mooi jaar was om zoiets voor elkaar te krijgen,” zegt Meijer. “Ons motto richting onze gemeenteleden is ‘U geeft u zelf een mooi cadeau’, want iedereen heeft natuurlijk plezier van een goedwerkende geluidsinstallatie.”
Pseudoniem van het driemanschap Dubbeld Hemsing van der Scheer, Harm Boom en Alexander Lodewijk Lesturgeon. Zij hebben de stoot gegeven tot bestudering van de Drentse (volks)cultuur en tevens de weg gebaand voor een eigen Drentse literatuur.
Zij voltooiden in 1843 het eerste deel van hun hoofdwerk Drenthe in vlugtige en losse omtrekken geschetst door Drie Podagristen, maar in 1842 waren al twee van de vier afleveringen verschenen. Deel II telt drie afleveringen, waarvan de laatste in 1847 verscheen. Hun eerste boek was een stimulans tot het verhogen van het literaire niveau in Drenthe. Anderen zouden daarna – uiteraard ook in andere genres – de Podagristen volgen door boeken te publiceren.
De verklaring van het Podagristen-pseudoniem vindt men ten dele reeds in het begin van het hoofdwerk van dit driemanschap. Podagristen zijn lijders aan voetjicht (podagra), een plaag die destijds vooral de beter gesitueerden teisterde doordat velen van hen niet bepaald matig waren in de consumptie van port. In het zomerseizoen zoeken onze Podagristen de heilzame wateren van het naburige (Bad) Bentheim op. Weer genezen, zijn ze in staat om te voet en per koets hun (terug)reis door een deel van Drenthe te maken.
In 1943 hield de studiekring D.H. van der Scheer ter gelegenheid van het feit dat het reisboek honderd jaar daarvoor verschenen was, de zogenoemde Podagristen-herdenking. Twee jaar daarvoor waren leden van de studiekring al begonnen zich te verdiepen in de geschiedenis van het illustere drietal. Hun lezingen werden in 1947 opgenomen in de bloemlezing Het boek der Podagristen Drenthe in vlugtige en losse omtrekken geschetst. Voor het Podagristenonderzoek een belangrijke studie, al was het maar doordat de daarin verkondigde meningen en theorieën zeer lang voor waar zijn gehouden Lesturgeon heeft meer dan eens meegedeeld dat hij de schrijver was van het reisboek. Maar recent onderzoek heeft aangetoond dat Lesturgeon het genoemde werk te veel naar zich toe getrokken heeft: Boom heeft er – vooral in het begin – aan meegewerkt. Van der Scheer dacht voornamelijk mee, stimuleerde en adviseerde de twee jonge schrijvers en gaf het boek uit. Daaruit volgt dat de Podagristen als reizende drie-eenheid niet bestaan hebben.
Ergernis in Coevorden: Historisch Kasteel en Gouverneurshuis niet meer te zien.
Coevorden – “Niet mooi, foeilelijk, smakeloos en afzichtelijk”. Al bij de discussie over de plaats en het ontwerp van het nieuwe gemeentehuis vreesden sommigen het ergste. Nu het nieuwe stadskantoor uit de grond is verrezen en het de juiste vorm, hoogte en kleur aanneemt, zin nog meer mensen geschokt.
Blij
“Ik vind het niet mooi”, zegt stadshistoricus Huib Minderhoud. “Vanaf de Mijndert van der Thijnensingel valt het hele Kasteel weg. Als ze volgend jaar beginnen met de bouw van het verpleeghuis op de plek van het ziekenhuis, dan valt het kasteel helemaal niet meer op.” Minderhoud benadrukt dat hij blij is dat de ambtenaren meer ruimte krijgen. Toch had hij het stadhuis liever op de plaats van de Vakschool gezien. “Bovendien is het gebouw wel erg recht en blokkerig. Voor dat geld zou er toch iets beters van te maken moeten zijn”. Het stadskantoor kost ruim 7,5 miljoen gulden.
De historische panden in de vestingstad gaan Minderhoud na aan het hart en hij heeft zijn hoop gevestigd op de restauratie van het landschrijvershuis oftewel het gouverneurshuis. “Dat moet in dezelfde stijl worden opgeknapt als het Kasteel. Dat wil zeggen: de hele kalklaag eraf en kleinere ramen erin. Dan ziet het er weer uit zoals het er vroeger uitzag. Als dat gebeurt dan kun je alsnog een mooi binnenplein krijgen.” Informatie over de renovatie van het gouverneurshuis leert echter dat de kapotte kalklaag aan de buitenkant inderdaad geheel verwijderd wordt, maar er vervolgens weer nieuw wordt opgesmeerd. “De buitenkant wordt helemaal opgeknapt, maar aan het uiterlijk verandert weinig” aldus hoofd gemeentewerken F. Wynia. Het stadskantoor wordt in de Coevorden volksmond al “Grittenborg II” genoemd, naar het witte gevangeniscomplex in Hoogeveen.
Belang
“Ik heb nog geen enkel positief geluid over het gemeentehuis gehoord”, zegt H. Antema, voorzitter van de Vereniging Vestestad Coevorden. De vereniging zet zich in voor het behoud en onderhoud van de gebouwen van historisch en architectonisch belang. Antema wil namens de vereniging eigenlijk geen uitspraken doen, omdat de anderhalf jaar oude vereniging zich nauwelijks met het gemeentehuis heeft bemoeit. Haar persoonlijk oordeel is echter dat het gebouw op een andere plek had moeten komen te staan. “Dit had daar natuurlijk nooit mogen komen. De gemeente had veel meer energie moeten steken in het geven van een bestemming aan de vakschool of RSG. Ze wisten dat de Vakschool en de RSG tussen nu en vijf jaar helemaal leeg komen te staan.” De Vereniging Vestestad is nu zelf bezig te onderzoeken hoe deze panden een goede bestemming kunnen krijgen. Zij hebben daarvoor gespecialiseerde architecten ingeschakeld.
Soberheid
Iemand die duidelijk een andere kijk op de nieuwbouw van het gemeentehuis heeft is H. Kranenborg. De Coevorder architect die tegenover het Kasteel woont, vindt dat de nieuwbouw juist niet ten koste gaat van het Kasteel en het gouverneurshuis. “de architect heeft niet geprobeerd er een klein kasteeltje van te maken”, aldus Kranenborg. “Door de soberheid van de nieuwbouw concurreert het niet met het Kasteel en het Gouverneurshuis. Als het straks allemaal klaar is dan blijven dat zonder meer de mooiste panden aan het pleintje.”
Als alle bouwketen weg zijn en als het plein met het Van Heutszmonument en het beeld van de drie podagristen mooi wordt ingedeeld dan ziet Kranenborg wel een mooi geheel verschijnen.
“Je moet rekenen, daar waar nu gebouwd wordt stond vroeger ook een gebouw. Als volgend jaar een begin wordt gemaakt met de afbraak van de vleugel van het Aleida Kramer Ziekenhuis er komt tegenover het nieuwe gemeentehuis een nieuw verpleegtehuis, dan ziet het er heel anders uit. Je krijgt er de vestingstructuur door terug.
Nu is het moeilijk om een oordeel te geven over dat wat nog niet klaar is.”